Bo'lim: Изоҳлар

Адиса Абдуллаева 10 ёшда. У бармоқлари ривожланишида нуксон билан туғилди. Ҳаётининг биринчи ойларидаёқ қизалоққа шошилинч жарроҳлик муолажа талаб қилинди, бир нечта операция ўтказилди — бирлашган бармоқлар ажратилди. Аввалига қўлида қалам тутиш қийин кечди. Ҳозирда эса Адиса дафтарга қунт билан ҳуснихат ёзмоқда, энди у ёзаётган ҳарфлар, айниқса бош ҳарфлар бинойидек чиқмоқда.

Бугунги ҳикоямиз муҳожирликда яшаб, тақдир зарбаларига учраган бир аёл ҳақида. Унинг ҳам танловлари бўлди: аммо бу танловларни биз тўғри ё нотўғри деёлмаймиз, чунки Марямнинг ҳаётини бизлар яшаб кўрмадик. Бу ҳақдаги фикр-мулоҳазаларингизни кутиб қоламиз.

Сўнгги йилларда суд-ҳуқуқ соҳасида, хусусан суд ҳокимиятининг мустақиллиги, судьялар ва суд ходимларининг ижтимоий таъминоти, аҳолининг судга бўлган ишончини ошириш борасида салмоқли ислоҳотлар амалга оширилди.

Бугун биз Марказий Осиёдаги фуқаросизлик муаммосини кўриб чиқамиз – минтақа давлатлари, хусусан, Қозоғистон бу муаммони қандай енгиб чиқаётгани ва БМТ ғояларини, хусусан, #IBelong ташаббусини амалга ошираётганини кўриб чиқамиз.

2014 йили Ўзбекистонда 100 минг атрофида фуқаролиги бўлмаган шахслар мавжуд эди. Охирги 9 йилда эса 83,793 кишига янги паспортлар берилган. Булар орасида ўтган асрнинг 90-йиллари Марказий Осиёнинг қўшни республикаларидан қариндошлариникига ёки ишлаш мақсадида келганлар ҳам бор эди.

Саволга қисқагина қилиб «ҳа» деб жавоб бериш мумкин, лекин ушбу жараённинг биз билишимиз ва эътибор қаратишимиз керак бўлган ўзига хос томонлари ҳам бор.

Аҳоли ва уй-жой фондини рўйхатга олишнинг ўзига хос хусусиятларидан бири географик хусусиятларнинг кенг қамровли таснифланиши мумкин бўлган даражадир. Аҳолини рўйхатга олиш тоифасини аниқлагандан сўнг, ушбу тўпламнинг географик жойлашувини ўрганиш мумкин бўлади. Яшаш жойини “оддий яшаш жойи”ни аниқ топишдир.

Шу йил 8 январдан – 9 февралга қадар JICA ва UNAFEI халқаро ташкилотлари томонидан Япониянинг Токио шаҳрида ташкил этилган ўқув семинарида иштирок этдим. Бир ой давомида кунчиқар мамлакатда кўрган-билганларим, сафар таассуротлари ҳақида ўртоқлашгим келди.

1991 йилда Иттифоқ парчаланганидан сўнг Ўзбекистонда туғилган кўплаб ўзбеклар ёки бошқа миллат вакиллари республикага қайтиб келишди. Уларнинг барчасида собиқ СССР паспортлари бўлган. 1992-йил 2-июлда мамлакатимизда “Ўзбекистон Республикасининг фуқаролиги тўғрисида”ги қонун қабул қилинди ва унга кўра улар “фуқаролиги бўлмаган шахслар” мақомига эга бўлдилар.

Самарали мулоқот стратегияси, шунингдек, кенг қамровли реклама ва ахборот кампаниялари муваффақиятли рўйхатга олишни таъминлашда муҳим рол ўйнайди. Бу, айниқса, аҳолини рўйхатга олиш жараёнида респондентлар ёки маълумот йиғувчи ва маълумотларни қайта ишловчи шуғулланадиган вақтинчалик ходимлар сифатида иштирок этиши назарда тутилган рўйхатга олишда сўров усулидан қисман ёки тўлиқ фойдаланадиган мамлакатлар учун жуда долзарб.

Ўзбекистон Республикасининг 2023 йил 25 декабрь кунги “Суд қарорларининг қонунийлиги ва асослилигини текшириш тартиби такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги 889-сонли Қонуни  қабул қилинди.

2023 йил 25 декабрь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан имзоланган “Суд қарорларининг қонунийлиги ва асослилигини текшириш тартиби такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида”ги ЎРҚ-889-сонли қонуни билан маъмурий суд ишларини кўриб чиқишнинг тартиби ва муддатларига қатор ўзгартиришлар киритилди.

Тошкент вилоятида яшовчи фуқаро Г.Т. келинига тегишли сим картани олиб,  ўзининг телефон аппаратига солди ва ушбу сим картага уланган келини М.Ю.нинг “Хумо” пластик картасидан жами 704 000 сўм пул маблағларини “Клик” иловаси орқали нақд пул шаклида ечиб олди.

Мазкур жараён уч босқичда олиб борилади. Биринчи босқич – тайёргарлик палласи бўлиб, 2-3 йилга яқин вақт давом этади. Тайёргарлик жараёнидаги энг муҳим масала аҳолини рўйхатга олишда фаол иштирок этиш бўйича аҳоли ўртасида тарғибот ишлари олиб борилади, реклама роликлари, логотип ва шиорлар ишлаб чиқилади ҳамда бошқа шу каби тадбирлар амалга оширилади.

Гендер зўравонлик географик, ижтимоий ёки иқтисодий чегара билмас муаммолардан бири эканлиги барчага аён. Ҳатто, ривожланган мамлакатларда ҳам бу муаммога барҳам бериш жиддий чоралар кўришни талаб қилади.   Ҳозир мана шундай характердаги мунозаралар, асосан, ижтимоий тармоқларга ҳам кўчган.