Bo'lim: Изоҳлар

Бугунги кунда Ўзбекистон истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш жамиятлари федерацияси тизимига кирувчи ташкилотлар томонидан жойларда истеъмолчиларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича қонунчиликни кенг тарғиб қилиш, уларнинг ҳуқуқий билими ва истеъмол маданиятини ошириш, истеъмолчиларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш чора-тадбирларини амалга ошириш, уларнинг ёзма, оғзаки ва элекрон шаклдаги мурожаатлари (ариза, шикоят ва таклифлари) билан ишлаш йўналишида тизимли равишда ишлар олиб борилмоқда.

Сўнгги пайтда ижтимоий тармоқларда тўлиқсиз иш вақти ёки масофадан даромад олиш тўғрисидаги таклифлар тобора кўпроқ учрай бошлади. Бу ажабланарли эмас, албатта. Ахир, ижтимоий тармоқлар орқали одамлар кўпинча уйда қолиб ҳам муносиб даромад топишга муваффақ бўлишмоқда. Иш излаш чоғида фирибгарлар қурбонига айланмаслик учун нима қилиш керак?

Беташвиш ҳаёт, осон даромад ҳақидаги ваъдаларга алданган қиз уч ой давомида жинсий зўравонликда қулликда сақланган. Шу каби даҳшатли қисмат йирик халқаро одам савдоси билан шуғулланувчилар ўлжасига айланган юртдошларимиз бошига ҳар йили тушиб келмоқда.

Хотин-қизлар меҳнат муҳожирлиги сўнгги йилларда ҳам ўз аҳамиятини сақлаб келмоқда. Самарқандлик муҳожир аёллар орасида Исроил давлатида ишлашни истовчилар кўпчиликни ташкил этади. Ушбу танлов Исроилда Россия ва Туркия давлатларига нисбатан меҳнатга ҳақ тўлашнинг юқори кўрсаткичлари  ва албатта меҳнат шароити билан боғлиқ.

2023 йил 30 апрель куни мамлакатимизда муҳим сиёсий воқеа яъни умумҳалқ референдуми ўтказилиши белгиланди.

Замон шу даражада шиддат билан ўзгариб бормоқдаки, бугунги кунни интернетсиз тасаввур қилиб бўлмайди. Ҳар қандай саволнинг ечими турли хил ижтимоий тармоқлар орқали ўрнида жавоб олиш имкониятлари кенг яратилган. Банкларнинг барча хизматлари, ҳаттоки барча давлат идораларнинг фаолияти ҳам бевосита интернет тармоқлари билан амалга ошириб келинмоқда. Минг афсус билан айтиш жоизки баъзи инсонлар бундай имкониятлардан тўғри фойдаланмасдан эгри йўлларни танламоқда.

Маълумки, сўнгги йилларда жамиятимиз ҳаётининг барча жабҳаларида туб ўзгаришлар бўляпти. Манзилли ижтимоий ҳимоя тизими яратилди, иқтисодиёт эркинлашиб, хусусий мулк эгалари кўпайиб боряпти, маданий ҳаётимизда, спорт соҳасида ёшларимизнинг ютуқлари кундан-кунга ошиб боряпти, парламентаризм ва суд-ҳуқуқ соҳасида ҳам демократик ўзгаришлар қилиняпти.

Мамлакат тараққиётининг янги босқичида ижтимоий-иқтисодий ҳаётимиздаги катта ўзгаришлар билан бирга, суд-ҳуқуқ тизимида ҳам ҳаётбахш ислоҳотлар бўй кўрсатаётгани сир эмас.

Янгиланаётган Конституцияда суриштирув, тергов ва суд жараёнида инсон ҳуқуқларига оид энг муҳим кафолатлардан хабардормисиз?

Тасаввур қилинг, қўлингизда Ўзбекистон харитаси ва унга қараб ҳудудларга доир бирламчи маълумотларни айтиш мумкин. Масалан, Қорақалпоғистонда қанча аҳоли яшайди, Хоразмда бандлик масаласи қай аҳволда, Сурхондарёда нечта таълим муассасаси бор, Фарғона водийсида аҳоли зичлиги қандай ва шунга ўхшаш бошқа муҳим маълумотлар.

Замонавий жамиятда оила манфаати, фаровонлиги йўлида меҳнат қиладиган ва ўзини ривожлантираётган аёлларни тобора кўпроқ учратиш мумкин. Бироқ, агар унинг таъминловчи сифатидаги ишонган «тоғи» бўлмаса-ю, едириш-ичириш, кийинтириш, билим бериб, оёққа қўйиш керак бўлган болалари бўлса қаердадир ишлаш имкониятсиз бир юкка айланиши ҳолатларини кўплаб учратиш мумкин. Қуйида аёллар қандай қилиб иш топиши мумкинлиги ва қаерга мурожаат қилиши ҳақида фикр юритамиз.

Бугунги кунда, Ўзбекистон Республикасида амалга оширилаётган конституцион ислоҳотлар юзасидан турли фикр ва мулохазалар билдирилмоқда. Мазкур жараёнда барчага тенг яратилган фикр эркинлиги сабабли оддий фуқародан тортиб, мамлакатнинг кўзга кўринган мансабдор шахслари ва олимлари хам бу борада фикрини эркин ва баралла айтмоқда.

Қабул қилинган “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Конституциявий қонун лойиҳасига кўра, амалдаги Конституцияга 27 та янги модда киритилмоқда, моддалар сони 128 тадан 155 тага ошмоқда. Шунингдек, Конституциямизнинг амалдаги 275 та нормаси 434 тага кўпаймоқда, яъни Конституциямиз 65 фоизга янгиланмоқда.

1989 йилнинг 20 ноябрь санаси БМТнинг “Бола ҳуқуқлари тўғрисида”ги Конвенцияси қабул қилинган кун ҳисобланади. Ушбу Конвенция инсон ҳуқуқлари тарихидаги энг муҳим ҳужжатлардан биридир.

Эълон қилинган расмий маълумотларга кўра, Фарона вилоятида 2022 йил давомида 56 минг 206 нафар шахсга нисбатан 45 минг 765 та маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишлар кўриб чиқилган.

Мустақил демократик йўлдан дадил одимлаётган Ўзбекистоннинг асосий мақсади, аввало, ҳалқимиз манфаатлари кўзланган ислоҳотларни амалга оширишга қаратилгани билан эътиборлидир. Зеро, давлатнинг мазкур вазифаси Конституциямизда ҳам мустаҳкамлаб қўйилган.