Кадастр агентлиги ҳамда Давлат кадастрлари палатаси Фарғона вилояти бошқармаси томонидан “Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари, уларда қурилган бино ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикасининг ЎРҚ–937-сонли Қонуни ижроси юзасидан амалга оширилаётган ишлар ёритилиши мақсадида пресс-тур ташкил этилди.
Мамлакатимизда ердан самарали фойдаланиш, аҳолининг ҳуқуқий кафолатларини таъминлаш ҳамда уй-жойларни расмийлаштириш бўйича кенг қамровли ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Жумладан, Кадастр агентлиги тасдиқлаган махсус режа-график асосида ҳозирда ҳудуд бўйлаб хонадонлар хатловдан ўтказилмоқда.
Жорий йил давомида вилоятнинг 306 та маҳалласида хонадонларни хатловдан ўтказиш ва ҳуқуқий ҳужжатлаштириш ишлари белгиланган. Ушбу ислоҳотларга 2024 йил 5 август куни қабул қилинган “Ўзбошимчалик билан эгаллаб олинган ер участкалари ҳамда уларда қурилган бинолар ва иншоотларга бўлган ҳуқуқларни эътироф этиш тўғрисида”ги Қонун ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилмоқда.
Амалга оширилаётган ишлар
Фарғона вилоятида жорий йилнинг 1-август ҳолатига кўра 49 минг 293 та кўчмас мулк объекти хатловдан ўтказилди. Уларнинг 35 минг 48 таси “UZKAD” миллий кадастр тизимига киритилган бўлса, 25 минг 593 та объект “Эътироф” автоматлаштирилган ахборот тизимига юкланди. Ҳозирда эса 19 минг 949 та объект бўйича ҳужжатлар тегишли идоралар томонидан кўриб чиқилмоқда.
Мазкур жараёнлар аҳолининг мулкий ҳуқуқларини мустаҳкамлаш, ер ва биноларни давлат рўйхатидан ўтказишни соддалаштиришга хизмат қилмоқда. Юртдошларимиз ўз маҳаллаларида қачондан хатлов ишлари бошланишини etirof.kadastr.uz сайти орқали билиб олишлари мумкин.
Қонун талаб ва шартлари
Қонун доирасида кўчмас мулкни қонунийлаштириш учун қатор мезонлар белгиланган. Жумладан:
ер участкаси бошқа шахсга ажратилмаган ёки аукционга чиқарилмаган бўлиши;
ер участкасидан фойдаланишда низо мавжуд бўлмаслиги;
ер ва мол-мулк солиғи бўйича қарздорлик мавжуд эмаслиги;
объект муҳофаза зоналарида ёки суғориладиган ерларда жойлашмаганлиги;
бош режа талабларига зид бўлмаслиги (агар мавжуд бўлса);
ҳар бир категорияга хос бошқа шартларга риоя қилиниши (инвестиция мажбурияти, ширкaт аъзолиги ва бошқалар).
Шунингдек, якка тартибдаги уй-жойлар эгаллаган ерларга ижара ҳуқуқи қуйидагича белгиланади:
1998 йил 1 июлгача эгалланган бўлса – 0,24 гектаргача;
1998 йил 1 июлдан 2018 йил 1 майгача бўлган даврда эгалланган бўлса: Тошкент, Нукус шаҳарлари ҳамда вилоят марказларида 0,06 гектар, қолган ҳудудларда 0,12 гектаргача.
Агар ер участкаси амалдагидан ортиқ майдонни эгаллаган бўлса, ортиқча қисми бошқа шахсларнинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларига зид келмаган ҳолда деҳқон хўжалиги ёки томорқа хўжалиги сифатида эътироф этилиши мумкин.
Бир марталик тўловлар
Қонунга кўра, ер ва биноларни қонунийлаштириш учун қуйидаги миқдорларда бир марталик тўлов ундирилади:
Тошкент шаҳрида – БҲМнинг 5 баравари;
Нукус шаҳри ва вилоят марказларида – БҲМнинг 3 баравари;
Мазкур ҳуқуқий ислоҳотлар аҳолининг манфаатларини таъминлаш, мулкий ҳуқуқларини қонуний асосда эътироф этиш ва турмуш шароитини яхшилашга қаратилган. Уй-жойларни қонунийлаштириш имконияти ҳар бир фуқаро учун ўз мулкини расмийлаштириш, тинч ва осуда ҳаёт кечириш ҳамда давлат органлари билан ишларда шаффофлик ва ишончни таъминлаш имконини беради.
Давлатимиз раҳбари бошчилигида яратилаётган ушбу имкониятлар нафақат ҳуқуқий муаммоларни ҳал этишга, балки аҳолининг фаровонлигини ошириш, инсон қадрини юксалтириш сари ташланган муҳим қадамлардан биридир. Бу жараёнда ҳар бир фуқаронинг фаоллиги ва масъулиятли иштироки муҳим аҳамият касб этади.
Қонунийлаштирилган мулк — бу келажакка ишонч, фарзандларимиз учун мустаҳкам пойдевор демакдир.
